Modelrecht is een vorm van intellectueel eigendomsrecht bedoeld om het uiterlijk van een product te beschermen. Dit recht stelt ontwerpers en bedrijven in staat om exclusieve rechten te verkrijgen op de vormgeving van hun producten. Modelrecht is vooral relevant in sectoren zoals mode, industriële vormgeving, meubelontwerp en consumentenproducten.
Hoe werkt modelrecht?
Modelrecht beschermt de visuele kenmerken van een product, zoals de vorm, contouren, kleuren, texturen en versieringen, zolang deze kenmerken nieuw en eigen zijn. Dit betekent dat een ontwerp niet eerder openbaar gemaakt mag zijn en dat het een eigen karakter moet hebben, oftewel: het mag niet te veel lijken op bestaande ontwerpen.
Om modelrecht te verkrijgen, moet een ontwerp worden geregistreerd in een officieel modelrecht register. Dit geeft de eigenaar het exclusieve recht om het model te gebruiken en anderen te verbieden hetzelfde of een sterk gelijkend ontwerp te exploiteren zonder toestemming.
Registratie in het modelrecht register
Het registreren van een model in het modelrecht register is essentieel voor juridische bescherming. Dit proces verloopt doorgaans als volgt:
- Vooronderzoek: Controleer of het model uniek is en niet al eerder is geregistreerd. Let wel, dit onderzoek is niet sluitend, omdat er ook niet geregistreerde modellen bestaan waarop wel auteursrecht kan rusten die ook bezwaarlijk kunnen zijn.
- Aanvraag indienen: Dien een modelaanvraag in bij een merken- en modellenbureau. Dit kan in de Benelux, EU of nationaal in een specifiek land.
- Beoordeling en publicatie: De aanvraag wordt beoordeeld en, indien goedgekeurd, geregistreerd en gepubliceerd in het modelrecht register (publicatie kan in sommige landen uitgesteld worden). Vanaf dat moment is het model officieel beschermd.
Het modellenbureau doet geen onderzoek naar de nieuwheid en het eigen karakter van een model. Als aan de formaliteiten is voldaan, wordt het model gepubliceerd en geregistreerd. Pas in een eventueel geschil zal beoordeeld worden of het model inderdaad nieuw is en een eigen karakter heeft en het modelrecht dus geldig is.
De bescherming via het modelrecht geldt in de EU voor een periode van vijf jaar, met de mogelijkheid om dit te verlengen tot maximaal 25 jaar. In andere landen buiten de EU kan dit anders zijn.
Voordelen van modelregistratie
- Exclusiviteit: De eigenaar krijgt het exclusieve recht om het ontwerp te exploiteren.
- Juridische bescherming: Het voorkomt dat concurrenten zonder toestemming gebruik maken van het ontwerp.
- Commerciële waarde: Een geregistreerd model kan als een waardevol bedrijfsbezit dienen en licenties of verkoopmogelijkheden opleveren.
- Internationale bescherming: Via een EU modelregistratie of een internationale modelregistratie kan bescherming in meerdere landen tegelijk verkregen worden.
Handhaving van modelrecht
Als iemand een geregistreerd model zonder toestemming kopieert of nabootst, kan de eigenaar juridische stappen ondernemen. Dit kan door middel van een waarschuwing, een verbod op verder gebruik en schadevergoeding al dan niet via een rechtszaak. Handhaving vereist meestal bewijs van registratie in het modellenregister en een vergelijking van het originele en het inbreuk makende model.
Het belang van modelrecht voor creatieve industrieën
Modelrecht is een krachtig middel om de visuele identiteit van een product te beschermen. Door registratie in het modelrecht register kunnen ontwerpers en bedrijven exclusieve rechten verkrijgen en zichzelf beschermen tegen ongeoorloofd gebruik door derden. Dit maakt modelrecht een essentieel onderdeel van intellectueel eigendomsbeheer voor creatieve en innovatieve industrieën.
Heeft u vragen over uw ontwerp en het registreren van uw model of inbreuk op uw modelrecht dan kunt u contact opnemen met één van onze merkengemachtigden (info@registreermijnmerk.nl of 072 – 303 34 46).
